Chất phụ gia trong thực phẩm: An toàn hay nguy hại?

Chất phụ gia thực phẩm là gì?

Chất phụ gia thực phẩm là những hợp chất được thêm vào thực phẩm trong quá trình sản xuất, chế biến hoặc bảo quản với mục đích:

• Tạo hương vị, màu sắc, mùi thơm hấp dẫn.

• Cải thiện cấu trúc, độ đặc, độ xốp.

• Kéo dài thời gian bảo quản.

• Hỗ trợ chế biến dễ dàng hơn.

Phụ gia có thể có nguồn gốc tự nhiên (chiết xuất từ thực vật, động vật, khoáng chất) hoặc tổng hợp nhân tạo.

Các loại phụ gia thực phẩm phổ biến

1. Chất tạo màu

Giúp thực phẩm có màu sắc bắt mắt.
Ví dụ: Curcumin (màu vàng từ nghệ), Caramel (màu nâu), Tartrazine (màu vàng tổng hợp).

2. Chất tạo ngọt

Dùng thay thế đường để giảm calo hoặc tạo độ ngọt cao hơn.
Ví dụ: Aspartame, Saccharin, Stevia.

3. Chất bảo quản

Kéo dài thời gian sử dụng, ngăn chặn vi sinh vật phát triển.
Ví dụ: Natri benzoat, Kali sorbat, Nitrit trong thịt chế biến.

4. Chất điều vị

Tăng hương vị, tạo vị ngon miệng.
Ví dụ: Monosodium Glutamate (MSG), Inosinate, Guanylate.

5. Chất tạo đặc, tạo gel và nhũ hóa

Giúp thực phẩm có kết cấu sánh mịn, ổn định.
Ví dụ: Agar, Gelatin, Xanthan gum, Lecithin.

Phụ gia thực phẩm có an toàn không?

• Phụ gia tự nhiên (ví dụ: màu từ củ dền, curcumin) thường an toàn hơn và ít gây lo ngại.

• Phụ gia tổng hợp được nhiều quốc gia cho phép sử dụng trong giới hạn nhất định. Các tổ chức như FAO, WHO, FDA thường công bố mức “ADI” (Acceptable Daily Intake – Lượng chấp nhận hằng ngày).

• Nếu dùng vượt mức cho phép, hoặc trong thực phẩm không rõ nguồn gốc, phụ gia có thể gây nguy hại.

Nguy cơ tiềm ẩn khi lạm dụng phụ gia

• Tăng nguy cơ dị ứng: Một số người nhạy cảm với phẩm màu, chất bảo quản.

• Ảnh hưởng hệ tiêu hóa: Tiêu thụ nhiều chất tạo ngọt nhân tạo có thể gây đầy hơi, tiêu chảy.

• Tác động lâu dài: Dư thừa nitrit/nitrat có liên quan đến nguy cơ ung thư dạ dày.

• Ảnh hưởng trẻ em: Một số nghiên cứu cho thấy màu tổng hợp có thể làm tăng nguy cơ tăng động ở trẻ.

Làm thế nào để sử dụng phụ gia an toàn?

• Đọc kỹ nhãn sản phẩm để nhận biết phụ gia (ký hiệu thường là E + số, ví dụ: E102, E621).

• Hạn chế ăn thực phẩm chế biến sẵn, đồ đóng gói nhiều.

• Ưu tiên thực phẩm tươi, ít qua xử lý công nghiệp.

• Không lạm dụng hương liệu, phẩm màu trong chế biến tại nhà.

• Lựa chọn sản phẩm từ thương hiệu uy tín, có chứng nhận an toàn.

Kết luận

Phụ gia thực phẩm không hoàn toàn xấu, thậm chí có vai trò quan trọng trong chế biến và bảo quản. Tuy nhiên, việc sử dụng cần tuân thủ quy định và mức cho phép. Người tiêu dùng nên biết cách nhận diện và hạn chế thực phẩm chứa nhiều phụ gia nhân tạo để bảo vệ sức khỏe lâu dài.