5 Thói Quen Then Chốt Giúp Hình Thành Lối Sống Ăn Uống Lành Mạnh

Thói quen quyết định hành vi ăn uống

Theo Charles Duhigg – tác giả cuốn “The Power of Habit”, gần một nửa quyết định mỗi ngày của chúng ta thực chất không phải là quyết định, mà là thói quen. Chúng ta đánh răng, lái xe về nhà, hay uống cà phê buổi sáng gần như không cần suy nghĩ.

Với việc ăn uống cũng vậy – việc ghé tiệm mua trà sữa hay ăn snack buổi chiều nhiều khả năng là phản xạ được hình thành từ tín hiệu môi trường, chứ không phải là quyết định lý trí. Một khi các thói quen này ăn sâu, chúng có thể lấn át cả... lý trí – như Duhigg từng viết: “Một số thói quen mạnh đến mức khiến não bám chặt vào chúng, loại bỏ mọi điều khác, kể cả lẽ thường”.

Hãy tập trung vào quá trình thay đổi, không chỉ là kết quả

Khách hàng thường tìm đến bạn để đạt được những kết quả cụ thể – giảm cân, cải thiện vóc dáng, tăng cơ… nhưng điều quan trọng hơn là giúp họ hình thành những thói quen sống lành mạnh. Quá trình này không thể xảy ra trong ngày một ngày hai, mà là cả hành trình xây dựng lối sống mới.

Việc tập trung vào quá trình thay đổi hành vi – chứ không chỉ là mục tiêu cuối – sẽ giúp khách hàng đạt được kết quả bền vững hơn. Và bạn sẽ trở thành người dẫn dắt họ trên hành trình đó.

5 thói quen then chốt giúp cải thiện hành vi ăn uống

Dưới đây là 5 thói quen mang tính "then chốt" giúp khách hàng cải thiện thói quen dinh dưỡng một cách thực tế:

1. Nhận diện thói quen hiện tại

Thói quen chỉ có thể thay đổi khi khách hàng nhận thức được điều gì đang kích hoạt và củng cố nó. Hãy giúp họ theo dõi hành vi ăn uống bằng cách ghi lại những gì họ ăn trong 2–3 ngày, kèm theo cảm xúc hoặc tình huống đi kèm (ví dụ: ăn vì stress, buồn chán, do đồng nghiệp rủ rê…).

Việc này quan trọng hơn nhiều so với việc đếm calo hay macro, vì nó giúp tìm ra nguồn gốc của hành vi thay vì chỉ nhìn vào con số.

2. Lên kế hoạch bữa tối trong tuần

Thường thì mọi người dễ đưa ra lựa chọn lành mạnh vào buổi sáng, nhưng khi chiều tối, sau một ngày dài mệt mỏi, não bộ trở nên “lười quyết định”. Đó là lý do nhiều người dễ chọn thức ăn nhanh, đồ ăn sẵn, thay vì tự nấu bữa tối lành mạnh.

Việc lên thực đơn trước giúp loại bỏ gánh nặng quyết định khi đã mệt. Gợi ý: Dùng thực phẩm tươi đầu tuần (salad, cá), còn rau củ đông lạnh, thịt đông lạnh dùng cho cuối tuần.

3. Ăn cùng người khác

Một nghiên cứu tại Mỹ cho thấy, gần 25% người trưởng thành ăn tất cả các bữa trong ngày... một mình. Ăn một mình có thể gây ra những hệ quả như giảm lượng rau quả tiêu thụ, tăng nguy cơ trầm cảm, hoặc ăn không kiểm soát.

Khuyến khích khách hàng ăn cùng gia đình hoặc bạn bè – dù chỉ là vài bữa mỗi tuần – sẽ cải thiện hành vi ăn uống, tâm lý và kết nối xã hội. Trẻ em ăn tối cùng gia đình thường có chế độ ăn lành mạnh và chỉ số BMI tốt hơn.

4. Thưởng thức món ăn – không dán nhãn “tốt/xấu”

Không có món ăn nào "tốt tuyệt đối" hay "xấu hoàn toàn". Khách hàng nên học cách thưởng thức món ăn thay vì cảm thấy tội lỗi. Bạn có thể dạy họ thay đổi cách tư duy từ "đúng/sai" sang "nên ăn thường xuyên hơn" và "nên hạn chế hơn".

5. Bắt đầu với mục tiêu dài hạn

Stephen Covey – tác giả “7 thói quen hiệu quả” từng nói: “Hãy bắt đầu với cái đích trong tâm trí”. Ví dụ: Khuyến khích khách hàng đăng ký giải chạy bán marathon sau 6 tháng, với các chặng 5K và 10K trên đường đi. Mục tiêu đó sẽ là "củ cà rốt" để duy trì những buổi tập luyện đều đặn.

Quan trọng hơn cả là nuôi dưỡng tư duy phát triển – không để khách hàng tự gắn nhãn thất bại cho bản thân. Nếu “lỡ tay” ăn quá đà, đừng đợi đến thứ Hai hay đầu tháng mới bắt đầu lại. Hãy quay lại lối sống lành mạnh ngay sau bữa đó.

Lời kết

Không có bí quyết duy nhất nào cho thói quen ăn uống lành mạnh. Nhưng sự kiên trì, thấu hiểu và đồng hành từ bạn – chuyên gia sức khỏe – sẽ là nền tảng để khách hàng thay đổi lâu dài.

Đừng cố gắng thay đổi mọi thứ trong một ngày. Hãy bắt đầu từ việc đơn giản nhất – như một bữa tối lành mạnh được chuẩn bị trước, hay bữa ăn gia đình vào cuối tuần – và cùng khách hàng xây dựng một hành trình bền vững, từng bước một.